به گزارش خبرنگار مهر در ارومیه، با وجود افزایش بارشها در ماه های اخیر به عقیده کارشناسان میزان بارش در سالجاری در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه کاهش چشمگیری خواهد داشت و با توجه به افزایش دمای این حوزه، میزان تبخیر آب دریاچه نیز افزایش می یابد که این امر احتمال خطر بروز سونامی نمک را دوچندان می کند.
سطح آب دریاچه درمقایسه با زمان مشابه در سال گذشته 40 سانتیمتر پایین رفته است وبا توجه به خشکسالی پیش رو مشخص نیست تا پایان سال تاچه اندازه به وسعت خشکی‌های اطراف دریاچه افزوده شود.
میزان شوری آب نیز به 400 گرم در لیتر رسیده، به همین دلیل کف دریاچه درمناطق کم عمق از نمک پوشیده شده و درمناطق پرعمق هم رسوب گذاری نمک قابل مشاهده استف ضمن اینکه می توان پیاده بین جزایر تردد کرد در حالی که تا پیش از این عمق آب در حد فاصل این جزایر به پنج متر می‌رسید.
شوری بیش ازحد سبب شده تا این زیست بوم که روزگاری میزبان صدها هزار فلامینگو وهزاران پرنده کوچنده دیگر بود، اهمیت خود را به عنوان یک مسیر بین‌المللی پرندگان مهاجر از دست بدهد.
به خاطر همین وضعیت بحرانی، جمعیت آرتمیا دراین دریاچه نسبت به سالهای 75 و 76 تا 40 برابر کاهش یافته است و با آنکه برداشتی صورت نمی گیرد، اگر این ذخایر بازسازی نشود در آینده، اثری از این آبزی ارزشمند باقی نخواهد ماند.
53 درصد از مساحت دریاچه ارومیه به شوره زار تبدیل شد
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگار مهر در ارومیه گفت: درزمان حاضر 53 درصد از مساحت این دریاچه که افزون بر سه هزار کیلومتر مربع می شود، خشک و تبدیل به شوره زار شده و میزان غلظت نمک آن نیز به بیش از 400 گرم در لیتر رسیده است.
حسن عباس نژاد با بیان اینکه هم اکنون این تالاب ارزشمند روزهای بسیار بحرانی خود را طی میکند و ادامه این روند مشکلات زیست محیطی زیادی را برای منطقه به ارمغان خواهد آورد اظهارداشت: باید همه بدانند که خشک شدن دریاچه ارومیه نه تنها محیط زیست آذربایجان غربی را از بین می برد، بلکه تمام استانهای همجوار از جمله آذربایجان شرقی و مجموع کشور را تهدید می کند، از این رو حل این مشکل نیازمند یک عزم ملی است.
وی، تبخیر بسیار بالای آب، کاهش شدید آب ورودی به دریاچه، شرایط اقلیمی منطقه، کاهش نزولات آسمانی، عدم استفاده اصولی از منابع آب زیرزمینی و آبهای سطحی به همراه عوامل انسانی را از اهم دلایل بحرانی شدن دریاچه ارومیه عنوان کرد.
انتقال آب رودخانه ارس می تواند دریاچه ارومیه را از بحران خارج سازد
عباس نژاد با بیان اینکه انتقال آب رودخانه ارس به دریاچه ارومیه می تواند این دریاچه را از بحران خارج سازد گفت: دست کم سالانه یک میلیارد مترمکعب آب از این رودخانه به پارک ملی دریاچه ارومیه، می تواند این دریاچه را از یک فاجعه بزرگ زیست محیطی خارج و آنرا دوباره احیا کند.
وی با تاکید بر اینکه در صورت تحقق این امر و انتقال آب این رودخانه در مدت پنج سال این دریاچه به وضعیت عادی باز می گردد بیان داشت: پروژه انتقال آب رودخانه ارس به دریاچه ارومیه در کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده و برای اجرای ان در سال جاری 250 میلیارد ریال اعتبار منظور شده است.
وی گفت: مطالعات انجام شده نشان می دهد که انتقال آب از رودخانه ارس به این دریاچه از حوزه آذربایجان غربی کوتاه تر و بسیار کم هزینه تر از مسیر آذربایجان شرقی است، حتی اگر موضوع آبیاری زمین های کشاورزی استان از قسمتی از آب انتقالی از سد ارس مدنظر باشد.
تبخیر سالانه 90 سانتی متری آب دریاچه ارومیه
معاون عمرانی استاندار آذربایجان غربی گفت: با وجود بارشهای خوب چند روز گذشته که سطح آب دریاچه تا 50 سانتی متر بالا آمده در مقایسه با سال گذشته هنوز 40 سانتی متر پایین است که نشان دهنده ادامه وضعیت بحرانی دریاچه است.
سید جواد محمودی با بیان اینکه میزان افزایش سطح آب دریاچه در مقایسه با میانگین دوره 30 ساله شرایط نسبتا خوبی دارد خاطرنشان کرد: در اثر گرمای هوا سالانه در فصل تابستان بیش از 90 سانتی متر آب دریاچه تبخیر پایین می شود که در صورت ادامه این وضعیت در سال جاری شرایط دریاچه بسیار بحرانی خواهد بود.
معاون عمرانی استاندار آذربایجان غربی در خصوص اقدامات دولت در نجات دریاچه ارومیه گفت: بر اساس سند راهبردی مصوب دولت پروژه های مهمی از جمله انتقال آب بین حوزه ای، توسعه شبکه آبیاری تحت فشار و اصلاح الگوی کشت، باروری ابرها برای نجات دریاچه ارومیه شناسایی، مطالعه و در حال اجر است.
محمودی ادامه داد: بر اساس پروژه تامین و انتقال آب از حوزه های مجاور در حال حاضر این طرح با اختصاص شش هزار و 800 میلیارد ریال از بخش جنوبی در یاچه در حال اجرا است که بزودی با حفر تونل انحرافی و تونل اصلی به طول 45 کیلومتر مرحله اصلی طرح آغاز می شود.
معاون عمرانی استاندار آذربایجان غربی در خصوص ارتقاء بهره وری و توسعه شبکه آبیاری نیز اظهارداشت: با اصلاح شبکه های سنتی آبیاری در کشاورزی در مصرف منابع آبی بیش از 30 -40 درصد صرفه جویی می شود که به همین منظور امسال با اجرای شبکه آبیاری تحت فشار در 34 هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان معادل 30 سال گذشته کار خواهد شد.
طرح بارورسازی ابرها برای نجات دریاچه ارومیه اجرا نشد
در سال 89 مسئولان استانی و کشوری مانورهای رسانه ای زیادی در خصوص اجرای طرح بارورسازی ابرها برای نجات دریاچه ارومیه و در مقطعی حتی خبر از آغازو بومی سازی اجرای این طرح را دادند در حالی که این این طرح در استان به مرحله اجرا در نیامد.
محمودی در خصوص باروری ابرها نیز گفت: یکی از مصوبات ستاد راهبردی مدیریت دریاچه ارومیه استفاده از فنون نوین در افزایش میزان نزولات آسمانی از طریق بارور سازی ابرها است که در آذربایجان شرقی انجام شده که امیدواریم به نتایج مطلوبی برسد و با اجرای آن در کل حوزه آبریز دریاچه ارومیه از اثرات کوتاه مدت آن بهره مند شد.
معاون عمرانی استاندار آذربایجان غربی ادامه داد: عملیات بارورسازی ابرها در آذربایجان شرقی به صورت آزمایشی در چند مرحله انجام شده که نتایج آن هم در همان استان رخ داده و تاثیرات این طرح در دریاچه چندان محسوس نبوده و این افزایش سطح دریاچه ناشی از بارشهای چند روز اخیر است .
محمودی در زمینه مرحله دوم طرح انتقال آب زرینه رود نیز با بیان اینکه مدیریت منابع با ارزش ملی به صورت متمرکز انجام می گیرد اعلام کرد: بر اساس مصوبه هیئت دولت هرگونه برنامه توسعه ای در حوزه آبریز دریاچه ارومیه ممنوع بوده و آزادسازی آبها برای دریاچه ارومیه در اولویت قرار دارد ، در این طرح نیز به نظر توسعه و داشتن خطوط مطمئن انتقال آب مد نظر است که در توزیع نیاز آبی استانهای حوزه آبریز دریاچه ارومیه دیگر آب مازاد برای این پروژه وجود نخواهد داشت .
اجرای طرح های نجات دریاچه ارومیه با کمبود اعتبار مواجه است
این مسئول در بخش دیگری از سخنان خود کمبود اعتبارات را از جمله مسائل مهم در اجرای پروژه های ستاد راهبردی مدیریت دریاچه ارومیه عنوان کرد و گفت : برای نجات دریاچه ارومیه طرح های اجرایی به ارزش بیش از 40 هزار میلیارد ریال تصویب شده که با توجه به میزان حجم اعتبارات سالیانه استان نیازمند توجه بیشتر مسئولان ملی است .
نکته قابل توجه دیگر تبعات ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه در منطقه به خصوص استانهای حوزه آبریز این دریاچه است که در صورت بی توجهی مسئولان به این منطقه با بروز این فاجعه هزینه های کلان برای جلوگیری از عواقب آن نیز چاره ساز نخواهد بود.
به گفته کارشناسان خشک شدن این دریاچه بر روی زندگی روز مره ساکنان مناطق غربی کشور تاثیر مستقیم دارد و در صورت ادامه یافتن شرایط فعلی بدون شک شاهد سونامی نمک، خشک شدن مناطق کشاورزی، شیوع بیماری های مختلف در این منطقه خواهیم بود.
دریاچه ارومیه، بزرگترین زیست کره آبی ایران که با عناوین تالاب بین‌المللی، پارک ملی و ذخیره‌گاه زیست کره در جهان شناخته می شود که بین دو استان آذربایجان غربی و شرقی قرار دارد و حوزه آبریز آن در چهار استان کردستان، زنجان و آذربایجان غربی و شرقی واقع شده است.
حجم ذخایر آب دریاچه ارومیه در سالهای گذشته از 32 میلیارد به 14.5 میلیارد مترمکعب در زمان حاضر کاهش یافته که کارشناسان 67 درصد این وضعیت را ناشی از تغییرات اقلیمی و کاهش بارش ها، 27 درصد را به دلیل توسعه اراضی کشاورزی و حدود شش درصد را متاثر از احداث سد و سازه های آبی می دانند.
دریاچه ارومیه در شمال غربی ایران واقع شده و بزرگترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آب شور دنیا محسوب می شود.
